Pierwszy udany przeszczep nerki w Polsce miał miejsce 26 stycznia 1966 r. Zespół I Kliniki Chirurgicznej kierowanej przez prof. Jana Nielubowicza i I Kliniki Chorób Wewnętrznych, kierowanej przez prof. Tadeusza Orłowskiego, Akademii Medycznej w Warszawie wykonał po raz pierwszy w Polsce przeszczep nerki pobranej od osoby zmarłej. Biorcą narządu była Danusia Milewska, 18-letnia uczennica szkoły pielęgniarskiej, wybrana i przygotowywana do tego zabiegu przez prof. Tadeusza Orłowskiego. Od tego przełomowego wydarzenia w Polsce wykonano już ponad 31 384 przeszczepień narządów.
Przeszczepianie ratuje życie wielu chorym, a dawstwo nie przynosi dawcy szkody. W Polsce na różnego rodzaju przeszczepienie oczekuje w każdej chwili (wg danych na koniec 2018 roku) ponad 5.500 chorych (2.000 osób oczekuje na przeszczepienie narządu unaczynionego, 500 na przeszczepienie szpiku, 3.000 na przeszczepienie rogówki). Liczba wykonywanych rocznie przeszczepień, choć stale rośnie nie pokrywa wszystkich potrzeb. Część chorych nie doczekuje przeszczepienia.
Po śmierci możesz zostać dawcą nie tylko narządów (serca, wątroby, trzustki, płuc, nerki, jelita), ale także rogówek i innych tkanek (skóry, kości, zastawek serca). Możesz uratować życie co najmniej sześciu chorym.
Także za życia możesz ofiarować część siebie drugiemu człowiekowi! Jeśli Twój stan zdrowia na to pozwala, możesz z zachowaniem pełnego własnego bezpieczeństwa zostać żywym dawcą nerki. Jeżeli ktoś z Twoich bliskich (krewny w linii prostej, rodzeństwo, małżonek) potrzebuje przeszczepu nerki, możesz mu ją ofiarować. Potrzebna jest zgoda Twoja i biorcy. Natomiast jeśli chcesz pomóc osobie spokrewnionej w dalszej linii lub osobie, z którą wiążą Cię szczególne względy osobiste, to musisz wystąpić o zgodę sądu, co zapobiega ewentualnym nadużyciom.
Zanim zostaniesz żywym dawcą lekarze poinformują Cię o ewentualnym ryzyku, a także zrobią Ci wszystkie niezbędne, bardzo szczegółowe badania dla Twojego bezpieczeństwa i bezpieczeństwa biorcy. Zarówno Ty, jak i osoba przez Ciebie obdarowana, zostaniecie szczegółowo poinformowani przez lekarza o możliwych następstwach zabiegu.
W październiku ubiegłego roku Ministerstwo Zdrowia zainaugurowało kampanię edukacyjno-informacyjną „Solidarnie dla transplantacji”. Kampania potrwa do końca 2020 r. Ma na celu upowszechnienie w społeczeństwie wiedzy na temat medycyny transplantacyjnej. Ma również zachęcić Polaków do publicznego deklarowania swojej woli w kwestii dawstwa narządów oraz zainteresować ich potencjalnym dawstwem szpiku kostnego.
źródło: https://www.gov.pl/web/zdrowie/26-stycznia-obchodzony-jest-ogolnopolski-dzien-transplantacji
Pierwsza transplantacja w województwie podlaskim odbyła się 15 stycznia 1989 roku w Klinice Chirurgii Naczyń i Transplantacji Akademii Medycznej w Białymstoku - prof. Stanisław Głowiński dokonał pierwszego przeszczepu nerki.
Transplantacja jest w pełni uznaną i szeroko stosowaną na całym świecie metodą leczenia skrajnej i nieodwracalnej niewydolności wielu narządów. Wielu chorych, którzy dotychczas mogli spodziewać się jedynie śmierci lub ograniczonej wieloma cierpieniami egzystencji, może obecnie odzyskać zdrowie dzięki zastąpieniu chorych narządów zdrowymi, pobranymi od innych ludzi. Największą barierą w rozwoju i wykorzystaniu dotychczasowych osiągnięć transplantologii jest wciąż znaczący niedobór narządów do transplantacji.
25 lutego 2011 roku w Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku miało miejsce podpisanie Listu Intencyjnego Partnerstwo dla Transplantacji w województwie podlaskim. List podpisało 15 sygnatariuszy. 28 stycznia 2019 r. siedmiu konsultantów wojewódzkich w dziedzinach medycyny: anestezjologia i intensywna terapia, nefrologia, nefrologia dziecięca, neurochirurgia, neurologia, pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki, pielęgniarstwo chirurgiczne i operacyjne oraz piętnastu szpitali z województwa podlaskiego posiadających w swoich strukturach Oddziały anestezjologii i intensywnej terapii podpisało Deklarację wsparcia działań określonych w Liście intencyjnym dotyczącym Partnerstwa dla Transplantacji w województwie podlaskim. Natomiast 27 stycznia 2020 r. do grona Sygnatariuszy Listu Intencyjnego dołączyli: Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych w Białymstoku, Łomży i Suwałkach oraz Szpital Ogólny w Kolnie.
Głównym celem Programu Partnerstwo dla Transplantacji jest uświadamianie szerokim kręgom organów władz państwowych i samorządowych, dyrektorom szpitali, lekarzom oraz społeczeństwu potrzeb w zakresie transplantologii i zwiększenie liczby dokonywanych przeszczepów.
W 2021 r. w województwie podlaskim dokonano 4 pobrań, w tym 2 wielonarządowych, co stanowi znacznie mniejszą liczbę w porównaniu z latami poprzednimi (np. w roku 2019 dokonano 20 pobrań a w roku 2020 było 7 pobrań). W Klinice Chirurgii Naczyń i Transplantacji USK w roku 2019 dokonano 39 przeszczepów nerek, w roku 2020 - 13 nerek, a w roku 2021 przeszczepiono jedynie 7 nerek. Podobnie przedstawiały się przeszczepy rogówki w Klinice Okulistyki USK - w roku 2019 przeszczepiono 10 rogówek, w roku 2020 - 6 rogówek, w roku 2021 dokonano przeszczepów 5 rogówek.
Zmniejszenie liczby pobranych narządów może tłumaczyć panująca pandemia COVID-19, która wymusiła konieczność reorganizacji ochrony zdrowia na terenie województwa i przeprofilowanie oddziałów intensywnej terapii w tym kierunku.
Szpitalem, w którym głównie realizowane są pobrania narządów do transplantacji, jest Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku (w roku 2021 na ogólną liczbę 189 zmarłych spełniających kryteria i 16 zgonów po urazach, pobrano 16 narządów do transplantacji (wątroba, nerki, trzustka, serce, płuca, rogówki).
Ponadto szpitalami wykazującymi aktywność donacyjną w roku 2021 są: Szpital Wojewódzki im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Łomży, Szpital Wojewódzki im. dr Ludwika Rydygiera w Suwałkach oraz Szpital Powiatowy w Zambrowie spółka z o.o.
W celu oceny rzeczywistej aktywności na rzecz transplantacji na terenie województwa podlaskiego w 2021 roku przesłano do 17 szpitali w województwie, posiadających w swoich strukturach Oddziały Anestezjologii i Intensywnej Terapii, ankietę dotyczącą transplantacji. Z ich analizy wynika, że komisje do spraw orzekania o śmierci mózgowej są powołane w trzynastu szpitalach województwa podlaskiego, a stanowiska koordynatorów ds. transplantacji zostały utworzone w 12 szpitalach.
źródło: https://www.gov.pl/web/uw-podlaski/26-stycznia---ogolnopolski-dzien-transplantacji2
Pomocne linki:
POLTRANSPLANT - https://www.poltransplant.org.pl/index.html
Oświadczenie Woli: https://www.poltransplant.org.pl/ow.html#gsc.tab=0
